Yazi : Dildeki sesleri görüntülemeye, sözü, görünür ya da kalıcı hale getirmeye yarayan işaretlerin tümüne yazı denir

Türklerin bugüne kadar kullandığı alfabeler;

1. 
   Göktürk alfabesi
   
2. 
   Uygur alfabesi
   
3. 
   Arap alfabesi
   
4. 
   Latin kökenli yeni Türk alfabesi
   

Ünlü harfler ayrıca çıkışları sırasında dilin, dudaklarının ve ağzın biçimine göre düz, yuvarlak, geniş ve dar olmak üzere çeşitlendirilir.

Türkçe bir sözcüğün ilk hecesinde ince ünlü e-i-ö-ü- varsa sonraki ünlüler de ince olur

Dilimizdeki eklerde büyük ünlü kuralına uyar.

1. Aslında Türkçe olan birkaç sözcüğümüz bu kurala uymaz

ÖRNEK: Anne --------aslı ana

2. Kimi bileşik sözcüklerimiz uyum dışında bulunur.

ÖRNEK: Gece +kondu, ilk+okul, baş+kent, hanım+eli, kara+deniz

3. Yabancı kökenli sözcüklerde büyük ünlü uyumu aranmaz.

ÖRNEK: Tiyatro, valiz, viraj, terazi, sinema, kooperatif

4. –daş, -ken, -ki, -leyin, -iyor, -imtırak ekleri, büyük ünlü uyumuna aykırıdır.

ÖRNEK: Ülkü—daş ülküdaş

Yazar—ken yazarken

Akşam—ki akşamki

Sabah—leyin sabahleyin

1. Konuşurken çıkardığımız her sesi, yazıda göstermeye yarayan işaretlere ne denir?

A) Harf B) Kelime C) Hece D) Cümle
2. “Bir dildeki harflerin tümüne …….denir.” Yandaki tanımı, aşağıdaki sözcüklerden hangisi tamamlar?

A) Cümle B) Yazı C) Ses D) Alfabe

A) Ses yolunda bir engele uğramadan çıkarlar.

B) Her ünlü, tek başına hece olabilir.

C) Ünsüz harfleri, okutan harflerdir.

D) Başka bir harfin yardımı olmadan okunamazlar.
4. Kalın ünlü harflerimiz hangileridir?

A) a,i,o,ü B) e,i,ö,ü, C) a,ı,o,u D) a,e,ı,i

A) Kalınlık B) Düzlük C) Genişlik D) Darlık A) Harf

A) Önümüzdeki B) Üzerindeki C) Kelebekler D) İzleyici

A) Topkapı B) Dedikodu C) Körebe D) Akarsu

A) Kütüphane B) Söz C) Öğrenci D) Televizyon

A) Mahallede B) Gezerken C) Arkadaşlarımı D) Görmüşler

A) –yor, -ken B) –me, -mek C) –de, -den D) –in, -ler

Fillerle ilgili herkes bir şeyler duymuştur. Olağanüstü bellekleri, fare korkuları, özel mezarlıkları gibi, birçok konuda haklarında efsaneler söylenegelmiştir. Ancak gerçek, bu söylentilerden de ilginçtir. Örneğin fillerin dört dize sahip olan ve zıplayamayan tek hayvan olduğu, kediler gibi mırıldadıkları, yer altındaki suyu hissedebildikleri ve uyuyacakları zaman başlarının altına yastık yapmak üzere ot topladıklarını duymuş muydunuz?

Afrika fili, 6 tonun üstünde ağırlığıyla, dört ayaklı kara hayvanlarının en büyüğüdür. Ömrü ortalama insan ömrü kadardır. Yetişkinler filler gecede yaklaşık 5 saat kadar uyurlar. Ayakta kestirebilirler, ama derin uyku için atlar gibi yatarlar.

Filin hortumu çok güçlü kaslardan oluşmuştur ve bir ağacı kökünden sökebilir. Ayrıca hortum, fil tarafından koku almak, yön bulmak ve uzaklığı ölçmekte de kullanılır. Yerden bir iğneyi almak, düğüm çözmek ve şişe tıpası açmak, filin hortumunun ucuyla yapabileceği işlerdendir.

1. Parçaya göre, aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Filler daima ayakta uyurlar.

B) Kolay kolay unutmadıkları söylenir.

C) Yeryüzündeki hayvanların en büyüğü Afrika filidir

D) Bir filin ömrü, yüz elli yıl dolayındadır.

A) Kediler gibi mırıldandıkları olur.

B) Uyuyacakları zaman otlardan yastık yaparlar.

C) Yeraltının neresinde su bulunduğunu sezebilirler.

D) Atlama, sıçrama yetenekleri çok gelişmiştir.
3. Aşağıdakilerden hangisi, filin hortumunun çok güçlü kaslardan oluşmasıyla doğrudan ilişkilidir?

A) Koku almaya yaraması

B) Bir ağacı kökünden sökebilmesi

C) Yön bulmak ve uzaklığı ölçmekte kullanılması.

D) Yerden bir iğneyi alabilmesi

Yurdumuzun, yuvamızın orta direği…. Dünyadaki varlıkların en iyisi Elimize diken batsa, yüreği Yanacak analar bilirim.

4.Yukarıdaki şiirde işlenen konu nedir?

A) Annelerin hoşgörüsü

B) Annelerin kutsallığı

C) Anne özlemi

D) Aile sevgisi

Bu sabah hava berrak. Bu sabah her şey billurdan gibi. Gök masmavi bu sabah Güzel şeyler düşünelim diye.

5. Yukarıdaki dörtlüğün konusu nedir?

A) Ümitli olma

B) Hoşgörülü olma

C) Doğa sevgisi

D) Yaşama sevinci

Çiçek aşmış meyve ağaçlarıyla dopdolu bir vadi. Arasında değirmenler dönüyor, sular çağlıyor, ciğerlerinize çiçek kokusu doluyor… Yolunuz her adımda daha fazla güzelleşiyor. Sevimli kuşlar ve süslü böcekler arasında şarkılar dinleyerek gidiyorsunuz.

6. Yukarıdaki paragrafta hangi duyumuzla ilgili bir ayrıntı yoktur?

A) Görme

B) İşitme

C) Koklama

D) Tatma

Tek başına okunamayan hece kuramayan, ancak bir ünlünün yardımıyla seslendirilebilen harflere ünsüz harfler denir. Dilimizde 21 tane ünsüz harf vardır.

1. Türkçe kelimelerin sonlarında yumuşak süreksizler (b,c,d,g) bulunmaz. Yerlerine, bunların sertleri (p,ç,t,k) gelir.

Kalıb kalıp

Topac topaç

2. Anlam farları nedeniyle dilimizdeki bazı sözcüklerin sonlarında c ve d bulunabilir.

3. Batı kökenli bazı sözcükler g ile biter.

İki ünlü arasında kalan sert süreksiz (p,ç,t,k) ünsüzleri yumuşayarak (b,c,d,g) ye dönüşür.

Ağaç---------ağaca

Kağıt--------kağıdın

SERT ÜNSÜZLERİN YUMUŞAMASINDA KURAL DIŞI DURUMLAR:

1. Özel adlar kural dışıdır.

2.Yabancı sözcükler kural dışıdır.

3. Tek heceli kimi Türkçe sözcükler kuraldışıdır.

2. Türkçe sözcüklerin köklerinde ikiz ünsüz bulunmaz.

3. Dilimizde uzun ünlü ya da uzun hece yoktur.

4. Türkçede j sesi yoktur.

5. ğ sözcük başına ve tek heceliler dışında, sözcük sonunda bulunmaz:

1. Aşağıdaki harflerin hangisi, Türkçe kelimelerin sonunda bulunmaz?

A) ç B) k C) g D) z
2. Aşağıdaki kelimelerden hangisi harfle başlayan bir ek aldığında sonundaki sesi yumuşar?

A) Resim B) Karton C) Demir D) Bıçak

A) ğ B) t C) D) g

A) p, ç, i, k B) a, ı, u, o C) m, n, z, y D) b,c,d,g

A) Sarkaç B) Dert C) Başak D) Sap

A) Ucuz da B) Bir çift C) Çorapa D) Beş yüz

A) Dost dostun ayıbını yüzüne söyler.

B) Et tırnaktan ayrılmaz.

C) Ağacın kurdu içinde olur.

D) Hasta olmayan, sağlığın kadirini bilmez.
8. Aşağıdaki kelimelerin hangisine “-in” eki getirilirse, gövdede ses değişmesi olmaz?

A) Sokak B) Yurt C) Millet D) Ağaç

A) Bitki B) Dörtgen C) Sözlük D) Topçu

Konuşma aygıtının bir hareketiyle, bir çırpıda çıkan ses ya da ses topluluğuna hece denir. Her hecede bir ünlü bulunur. Bir sözcükte kaç ünlü varsa, o kadar da hece var demektir. Hecelerde anlam aranmaz.

Dilimizde iki ünlü harf yan yana bulunmaz. Bu nedenle, ünlü ile biten bir kelimeye ünlü ile başlayan bir ek geldiğinde, araya n,s,ş,y harflerinden biri girer. Bu harflere kaynaştırma harfi, olaya da kaynaşma denir. Kaynaşma harflerini hatırlamak için Y-A-Ş-A-S-I-N kelimesinin sessiz harflerdir.

İğne-i iğne-s-i iğnesi

Yedi-er yedi-ş-er yedişer

Örnek: Bu durumu aşağıdaki cümlelerde de görebilirsiniz

Ütüye dikkat edin.

Bunu senin için aldım.

Kardeşimle ikişer muz yedik.

Dilimizde iki heceli bazı kelimeler, ünlü ile başlayan bir ek aldıklarında, hecedeki ünlülerini yitirirler. Bu olaya hece düşmesi denir.

Ağız ağzın ağ (ı) zın

Akıl aklı ak (ı) lı

Sabır sabrım sab (ı) rım

Burun burnu bur (u) nu

ALFABETİK SIRA

Sözcükler, yazım kılavuzları, ansiklopediler, ad listeleri…. Harflerin alfabetik sırasına göre düzenlenmiştir

Kelimelerin alfabetik sıralaması, ilk harften başlanarak kendilerini oluşturan harflerin alfabedeki önceliğine göre yapılır.

Örnek: çanta, sevgi,kitap, özlem kelimelerini sıralayalım

1. 
   çanta
   
2. 
   kitap
   
3. 
   özlem
   
4. 
   sevgi
   

1. Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin hecelere ayrılması yanlıştır?

A) Ya-nar-dağ-lar

B) Be-sin-le-ri-miz

C) Koo-pe-ra-tif

D) Trab-zon-lu-lar

A) Burnum B) Ayağım C) Omzum D) Karnım

A) Çekirdek B) Çekül C) Çekirge D) Çelebi

A) Bir sesli harf

B) İki sessiz harf

C) Bir sesli, bir sessiz harf

D) Bir sesli, iki sessiz harf
5. Aşağıdakilerden hangisi hem hece hem kelimedir?

A) ler B) o C) den D) mek

A) Örtüsü B) Kapının C) Elmayı D) Başkanı

A) İkişer sandık B) Beşer elma C) Altışar kasa D) Yirmişer kaysı

A) Kardeş B) Karpuz C) Karne D) Kare

A) Sicim B) Şekil C) Derin D) Çelik

BİLGİNLERİN DEĞERİ

Mısır alınmış, Osmanlılar a geçmişti. Padişah Yavuz Sultan Selim, ordusuyla İstanbul a dönüyordu. Yavuz un çok saygı gösterdiği büyük ilim adamı İbni Kemal de bu sefere katılmıştı.

Mehter alayı zafer havaları çalıyor, Yavuz Sultan Selim, yanında İbni Kemal, ordunun başında ilerliyorlardı. Mısır ın piramitleri, Nil in suları geride kalmıştı. İbni Kemal in atı birdenbire ürktü. Atın sıçrattığı çamur, Yavuz un sırmalı kaftanına bulaşmıştı. İbni Kemal, sapsarı kesildi. Vezirler de donakaldılar.
Yavuz Sultan Selim:

• 
  Korkma efendi, korkma! Dedi.
  

- çabuk bana başka bir kaftan verilsin. Bu kaftan da çamuru temizlenmeden hazinemde saklansın. Ben ölünce sandukamın üstüne örtülsün. Bilginlerin atının ayağından sıçrayan çamur, benim için şereftir, dedi.

Not: İlk dört soru parçaya göre cevaplandıralacaktır.
1. Yukarıdaki olay kimler arasında geçmiştir?

A) Padişahla vezirler arasında

B) Padişahla mısırlılar arasında

C) Padişahla İbni Kemal arasında

D) Padişahla ordu arasında
2. Yukarıdaki anlatılan olay daha çok hangisinin etrafında geçmiştir?

A) askerler B) İbni Kemal C) Vezirler D) Padişah

A) Bilginlere verilen değeri anlatmaktadır.

B) Saygılı davranmanın ölçüsünü göstermektedir.

C) Kullanılan eşyaların saklanmasını öğütlüyor.

D) Devlet adamlarında olması gereken ahlakı sergiliyor.
4. Yukarıdaki parçada geçen “donakalmak” deyimini, aşağıdakilerden hangisi açıkalar?

A) şaşırmak B) durmak C) bakmak D) beklemek

Anıyoruz her zaman,

Adı büyük Atatürk,

Anlı şanlı kahraman.

Yukarıdaki dörtlükte anlatılmak istenen, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Atatürk ün büyüklüğü B) Atatürk ün kahramanlığı

C) Atatürk ün vatanseverliği C) Atatürk ün ölümsüzlüğü

Ar gününde var gününde Yakın dosttur dar gününde Dört mevsimin her gününde Nefes nefes koş toprağa

A) Bütün toprakların verimli olduğu

B) Sıkıntılı günlerimizde yardıma koştuğu

C) Her zaman çalışmayı gerektirdiği

D) Candan dost olduğu

Dinlemesini bilir, sizinle konuşan kimseye saygı gösterirseniz, o da sevi- nir, rahatlar; çünkü kendisinin kişiliğine ve sözlerine önem verdiğinizi görür. Bir insanı bu kadar duygulandıran başka ne olabilir.

A) İyi bir dinleyici olmak gerektiği

B) Konuşana saygılı olmak gerektiği

C) Karşımızdakine değer vermek gerektiği

D) Güzel konuşmaya özen göstermek gerektiği

Uyandım, kendimi yalnız buldum. Arabacı ile hancı dışarı çıkmışlar. Ben de çıktım. Arabacı atları koşmuş, tekerleklere su döküyordu. Derin derin düşünüyorlarmış gibi görünen bu halsiz beygirlere bakınca, adamın kafasını çivi gibi delen güneşin altında, bu sıcak kırları geçmenin ağırlığı gözümde büyüyordu

Paragrafa göre, yazarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

A) yorgun B) umutsuz C) endişeli D) sinirli


ÇANAKKALE
Öğün, ey Çanakkale, cihan durdukça öğün!

Ömründe göstermedin bin düşmana bir düğün.

Sen bir büyük milletin savaşa girdiği gün

Başına yüz milletin üşüştüğü yersin!

Karşına çıktı düşman çelikten bir alayla

Sen topun donanmayla, tüfeğin bataryayla

Neferin ordularla boy ölçüştüğü yersin!

Koştu senin boynuna çıkar çıkmaz evinden

Sen onların açtığı bayrağın alevinden

Kaç bayrağın tutuşup yere düştüğü yerisin!

Okurken duyuyorum sesini ihtilalin

Öğün ey Çanakkale ki, sen Mustafa Kemal in

Yüz milletle yüzyüze görüştüğü yersin!

Bu toprak, bir devrin battığı yerdir.

Eğil de kulak ver, bu sâkit yığın

Bir vatan kalbinin attığı yerdir.

Gördüğün bu tümsek, Anadolu nda

İstiklâl uğrunda, namus yolunda

Can veren Mehmet in yattığı yerdir.

Son vatan parçası geçerken ele,

Mehmet in düşmanı boğduğu sele

Mübarek kanını kattığı yerdir.

Yaptığı bu tümsek, amansız çetin

Bir harbin sonunda bütün milletin

Hürriyet zevkini tattığı yerdir.

Yargıç------hakim

Özgürlük-----hürriyet

Karşıt (zıt) anlamlı kelimeler: Anlamları birbirinin tümüyle tersi, zıttı olan kelimelere, karşıt anlamlı kelimeler denir. Karşıt anlamlı kelimelerdeki zıtlık, kullanıldıkları cümlelere de yansır.

ÖRNEK: Beyaz--------siyah

Güzel---------çirkin

Temiz--------kirli

Eşşesli (sesteş) kelimeler: Şu cümleleri inceleyiniz:
Dilini çıkar bakayım.

Her ulus kendi dilini sever.

Ekmekleri çok ince dilmişsin
Görüldüğü gibi “dil” kelimesi, her üç cümlede de aynı biçimde yazılıp okunduğu halde farklı anlamlar taşımaktadır.
Birde şu örneklere bakalım:
Ali Dede, kır saçlı, kır sakallıydı.

Dün kıra gittik; kır çiçekleri topladık.

Sen odunları kır, sen de taşı
Yukarıdaki örneklerde olduğu gibi, yazımları ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan kelimelere eşşesli kelimeler denir.
SORULAR

1. Aşağıdaki sözcükler arasından “beceri” sözcüğünün eşanlamlısını belirtiniz?

A) bilgi B) çabukluk C) düşünce D) hüner
2. “Sınav” sözcüğünün eşanlamlısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) deneme B) sözlü C) yazılı D) imtihan

A) şirin B) güzel C) nazik D) güleç

4.”Gerçek sevgi özveriyle kanıtlanır.” Cümlesindeki altı çizili sözcükler yerine aşağıdaki sözcük çiftlerinden hangisi kullanılabilir?

A) Büyük- iyilikle B) Anne – saygıyla

C) Hakiki – fedakârlıkla C) İçten – armağanla
5.”Kavuşmak” sözcüğünün zıt anlamlısı aşağıdakilerden hangisidir?

A) bırakmak B) dağılmak C) ayrılmak D) darılmak

A) güçlü B) etkili C) becerikli D) dayanıklı

A) kırık B) çürük C) eski D) çirkin

A) tutsaklık B) kimsesizlik C) suçluluk D) hürriyet

A) devir B) biçim C) yurt D) demeç

A) çay B) araba C) silgi D) dere

A) arabası B) bize C) çıkınca D) gelin

A) deri B) el C) ağız D) bel

A) Akla aykırı, tutarsız söz.

B) Av malzemesi, küçük, yuvarlak kurşun.

C) Bir tür silah.

D) Akla uygun olmayan iş, eylem.
14. “Traktörle ekin ekmek, ekmek yemek kadar kolaydır.” Cümlesinde altı çizili kelimelere ne denir?

A) Eşanlamlı B) Karşıt anlamlı

C) Mecaz anlamlı C) Eşsesli


CÜMLEDE ANLAM

CÜMLE: Bir duyguyu, düşünceyi, dileği ya da bir durumu, bir haberi tam olarak anlatan söz veya söz dizisine cümle denir.

EKSİK CÜMLEYİ TAMAMLAMA: Bu tür sorularda, bir, iki ya da üç kelimesi yazılmamış bir cümlenin en anlamlı şekilde tamamlanması istenir. Çözüm için seçenekler incelenecek, boş bırakılan yer ya da yerlere, çekimi ve anlamı bakımından en uygun gelen kelime ya da kelimeler seçilecektir.

ÖRNEK ÇÖZÜMLER

1. Aşağıdaki cümleyi en anlamlı şekilde tamamlayan kelime aşağıdakilerden hangisidir?

“Kar tanelerinin güzel ve şaşırtıcı biçimleri, bilimin ve………… ilerlemesiyle öğrenilmiştir.”

A) fotoğrafçılığın B) sanatın C) kültürün D) uygarlığın

“Büyük bir………….ortasında güzel bir………….yaptırdı.

A) nehir- köprü B) orman – çadır C) bahçe – ev D) park- köşk
ÇÖZÜM. Cümleyi en anlamlı biçimde tamamlayan kelimeler, bahçe – ev ikilisidir.
BOZUK CÜMLE, CÜMLEDE EKSİK ya da GEREKSİZ SÖZÇÜKLERİ BULMA, CÜMLEDE ANLAM

Bu tür sorularda:

1. 
   Türlü nedenlerden kaynaklanan cümle bozuklukları,
   
2. 
   Cümledeki eksik ya da gereksiz sözcükler,
   
3. 
   Cümlenin içerdiği anlam,
   
4. 
   Bir cümleden sonra hangi söz ya da cümlenin gelebileceği, gibi hususlar soru konusu yapılır.
   

1. “Babam, çok önemli, mühim bir iş için kasabaya gitti.” Cümlesinde, hangi kelimeye gerek yoktur?

A) için B) çok C) mühim D) bir
ÇÖZÜM: Verilen cümlede mühim kelimesi gereksizdir. Çünkü önemli kelimesi bu kelimenin eşanlamlısıdır. Bir cümlede iki eşanlamlı kelimenin arka arkaya kullanılması anlatım bozukluğuna neden olur.

SORULAR

1. Aşağıdaki cümleyi en anlamlı şekilde tamamlayan sözcük çifti hangisidir?

“Başkalarının……davranışları bizim için……..olmalıdır.

A) iyi-bilgi B) dürüst-zevk C) yanlış-kötü D) hatalı-ders

“Dehşetli kan…….olduğundan on gün, ara vermeden…..verildi.”

A) vermiş – tatil B) birikmiş- ilaç

C) kırmızı- serum D) kaybetmiş – kan

“…………ucunu o tarafa çevirip,……..fışkırtmaya başladılar”

A) Kalemin- çiçeklere B) Musluğun – yola

C) İbriğin – saksılara D) Hortumun- suyu

“Eskiden atla, ………yola çıkarlarmış da………giderlermiş.”

A) arabayla – günlerce B) otobüsle – dinlenmeden

C) giderek- yorulmadan D) yaya – yalnız

A) rüzgar B) hafif C) sonra D) bir

A) Keşke alabilsem… B) Bir de rengi beyaz olsa.

C) Çünkü çok pahalı D) Fakat benim değil.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir duygu belirtilmektedir?

A) Peltek peltek konuşması bile pek hoştu.

B) Geç saatlere kadar gülüp eğlendiler.

C) Sözlerimin iyi anlaşıldığını sanıyorum.

D) Yarın Ankara ya geleceklerini öğrendim.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde benzetme yoktur?

A) Koca adam çocuk gibi ağlıyordu.

B) Bu işi başardığı için sevinçliydi.

C) Tilki kadar kurnaz olabileceğini düşünmemiştim.

D) Hak ile kuvvet, kılıç ile kın gibidir.

CÜMLE OLUŞTURMA

Cümle kuruluşlarına ilişkin sorular, kelimeleri yerli yerinde kullanabilme, sözdizimi, dikkat ve anlama yetimizi ölçmek amacıyla düzenlenir.

1. 
   Belli bir cümle, kelimelere ya da kelime gruplarına ayrılarak, çoğu kez numaralanmış ve karışık biçimde verilmiştir.
   
2. 
   Belli bir cümlenin kelimeleri karışık olarak verilmiştir.
   
3. 
   Soru konusu olan cümlede hangi sözcüğün eksik, fazla ya da gereksiz olduğu, dışta kaldığı sorulur.
   
4. 
   Karışık verilen kelimelerden kurallı cümle oluşturulması istenir. Bu cümlede geçen bir kelimenin, hangi kelimeden önce ya da sonra geldiği sorulur.
   
5. 
   Soru konusu cümlede iki kelimenin yerleri değiştirilmiş, bunun sonucu olarak anlam da bozulmuştur.
   

1. 
   Önce yüklemin saptanıp sona getirilmesi,
   
2. 
   Öznenin bulunması,
   
3. 
   Daha sonra da yükleme sorulacak ne, neyi, nerede, nereye, ne zaman, nasıl, niçin… gibi sorularla diğer öğelerin önem ve görevlerine göre cümledeki yerlerine konması yararlı olur.
   

Aşağıdaki cümle parçacıklarının anlamlı ve kurallı sıralanma şekli hangisidir?

1. Birbirlerine karşı 2. İnsanların

3. Saygısını artırmaktır 4. Eğitimin amacı

ÇÖZÜM: D şıkkıdır. Eğitimin amacı, insanların birbirlerine karşı saygısını artırmaktır.

1. 1- Gözüne uyku 2- Komutanı Doğan Bey in

Yukarıdaki sözcükleri kurallı bir cümle haline getiren sıralama aşağıdakilerden hangisidir?

A) 4-1-2-3 B) 2-4-3-1 C) 4-2-1-3 D) 4-3-4-1
2. 1. Bir miras bırakamaz 2. Terbiyeden daha iyi

3. Çocuğuna güzel bir 4. Hiçbir baba

Yukarıdaki cümle parçacıklarının en anlamlı ve kurallı sıralanma şekli hangisidir?

A) 4-3-2-1 B) 1-2-3-4 C) 2-3-4-1 D) 3-4-1-2
3. Aşağıdaki cümle parçalarının kurallı ve anlamlı sıralanma şekli hangisidir?

1. Güneşe benzer 2. Güzel bir

3. Bir eve giren 4. Gülüş, karanlık

A) 2-3-4-1 B) 2-4-3-1 C) 3-4-2-1 D) 1-2-3-4

A) gereksinimiz B) dosta C) her D) yakın

A) doğal B) olan C) ormanları D) kaynaklarından

A) kitapları B) faydalıdır C) öğrencilerin D) tavsiye

A) başarının B) iyilik C) düşünce D) dinlenmek

1 2 3 4 5

1. “Bıkmak, usanmak” anlamına gelen deyim hangisidir?

A) Canını yakmak B) Yüreği ağzına gelmek

C) Canından bezmek D) Yüreği kalkmak

A) Annemin baklavalarının tadına diyecek yok.

B) Bu romanı tadına vararak okudum.

C) Bu elmaların tadında bir değişiklik var.

D) Dilimiz tat alma organımızdır.
3. Aşağıdaki deyimlerden hangisi, “görmek, bakmak” ile ilgili değildir?

A) Gözden geçirmek B) Gözü keskin

C) Gözden düşmek D) Gözden kaybolmak
4. “Bir oldu bitti karşısında kaldı.” Cümlesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Halsiz düştü. B) Yapacağı bir şey kalmadı.

C) Düşünmez hale geldi. D) Diyeceği bir şey yoktu.
5. “İşte, bir taşla iki kuş vurmak diye buna derler.” Cümlesinin anlamı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Kuşların taş ile vurulabileceği

B) Kuşların, tuzakta zor tutulduğu,

C) İki işin birden başarıldığı.

D) İşi başarmanın zorluğu
6. “Çocuk, annesine içini döktü.” Cümlesindeki “içini dökmek” sözünün anlamına en uygun düşen seçenek hangisidir?

A) Sıkıntı ve derdini anlatmak.

B) Bildiklerini başkasına aktarmak.

C) Düşüncelerini bir bir söylemek.

D) Gizli kalmış bir şeyi açıklamak.
7. Aşağıdakilerin hangisinde “sevinmek” anlamı vardır?

A) Ağzı kulaklarına varmak

B) Ağzının tadını bilmek

C) Ağzı açık kalmak

D) Ağzından bal akmak
8. “Biz ne söylersek söyleyelim o, bildiğini okuyordu.” Cümlesindeki altı çizili deyimin anlamı, aşağıdakilerden hangisine uygundur?

A) Bildiklerini tekrarlamak

B) Yerli yersiz konuşmak

C) Her konuda bilgili olmak

D) İstediği gibi davranmak
9. “Ayşe, sıra benim resimlere gelince dudak büküp geçti.” Cümlesiyle ifade edilen nedir?

A) Gülümsemek B) Küçümsemek

C) Şaşırmak D) Darılmak
10. “Tutumlu olmak, ölçülü harcamak” anlamına gelen deyim hangisidir?

A) Hesabına gelmek B) Hesabına katmak

C) Hesabını görmek D) Hesabını bilmek
11. Aşağıdaki deyimlerden hangisi, “giyinme” ile ilgili değildir?

A) Sırtı pek B) Sırtına geçirmek

C) Sırtı yufka C) Sırtından atmak
DEYİMLER, CÜMLEDE ANLAM, CÜMLE KURMA ve BOZUK CÜMLELERLE İLGİLİ SORULAR

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “çay” sözcüğü farklı anlamda kullanılmıştır?

A) Eve çay aldım.

B) Her akşam bir bardak çay içerim.

C) Nehrin daha küçüğüne çay denir.

D) Sabah güzel bir çay demledim.

A) aniden B) hemen C) çabucak D) az önce

A) Yüz çevirmek B) Yüze gülmek

C) Yüzü tutmak D) Yüz bulmak
4. Aşağıdaki deyimlerin hangisinin anlamı diğerlerinden farklıdır?

A) Yola koyulmak B) Yolcu yolunda gerek

C) Yollara düşmek D) Yola çıkmak
5. “sevinçli” sözcüğüyle ilişkilendirirsek hangi sözcük dışarıda kalır?

A) mutlu B) kederli C) neşeli D) huzurlu

A) korku B) heyecan C) rüya D) üzüntü

A) Babam geç kalınca telaşlandık.

B) Babam geç kalınca meraklandık.

C) Babam geç kalınca tasalandık.

D) Babam geç gelince şaşırdık.
8. “Bir- temelini- aile- oluşturan- topluluktur- toplumun- en küçük” sözcüklerinden düzgün bir cümle yaptığımızda baştan üçüncü sözcük hangisi olur?

A) temelini B) toplumun C) aile D) topluluktur

A) cahil B) görgüsüz C) akılsız D) yeteneksiz

10. “istiyorum- gitmek- yaşlıların- için- huzur- evine- yarın- öpmek” sözcüklerinden düzgün bir cümle yaptığımızda baştan ikinci sözcük hangisi olur?

A) istiyorum B) elini C) gitmek D) yaşlıların

A) dikta B) baskı C) krallık D) eşitcilik

A) Her zaman dalıp gitmek adetim değildir.

B) Müziği dinlerken öylesine dalmışım.

C) Sohbete öyle daldık ki televizyonda haberleri kaçırdık.

D) Avcı koşarak ormana daldı.
13. “Bu akşam anılarını yaz.” Cümlesindeki “yaz” sözcüğü hangisinde farklı anlamda kullanılmıştır?

A) Annem “Defterine kurşun kalemle yaz” dedi.

B) Yaza doğru havalar ısınır.

C) Yazı yazmayı seviyorum.

D) Bazen yazmak insana iyi gelebilir.
14. Aşağıdaki deyimlerin hangisi “acele etmemek” anlamına gelmektedir?

A) Ağırdan almak B) Ağır gelmek

C) Ağır basmak D) Ağır aksak
15. “Hikayeyi bir deftere ………… bir kâğıda yaz” cümlesindeki noktalı yere hangisi gelmelidir?

A) veya B) lâkin C) fakat D) ancak

A) Gücünü halktan alıyordu. B) İyi bir askerdi.

C) İyi bir insandı. D) İyi bir sporcuydu.
17. “Ankara dan dönerken………da uğrayıp………. yerlerini ziyaret ettim.” Cümlesindeki noktalı yerleri hangileriyle tamamlayabiliriz?

A) oraya- oradaki B) Bursa ya - tarihi

C) ona – ev D) müzeye – büyük
18. Aşağıdakilerden hangisi deyim değildir?

A) Kulağı duymak B) Kulağını tıkamak

C) Kulağına kar suyu kaçırmak D) Kulak kabartmak
GERÇEK ANLAM

Kelimelerin genel ya da düz anlamlarına gerçek anlam denir. Gerçek anlımın bir adı da sözlük anlamıdır. Gerçek anlam, kelimenin ilk akla gelen anlamıdır. Sözlükte ilk sıralarda açıklanan; evde, okulda, sokakta herkesin kullandığı, bildiği anlamdır.

Örneğin “ev” denildiğinde ilk önce, bu kelimenin gerçek anlamı olan ailece oturduğumuz, barındığımız yapı, konut akla gelir.
MECAZ ANLAM

Kelimelerin, bir ilgi ya da benzetme sonucu, gerçek anlamları dışında cümle içinde kazandığı geçici ve özel anlamlarına mecaz anlam denir. Sözgelimi “aslan” kelimesi, gerçek anlamıyla “yırtıcı, güçlü bir hayvan adıdır.

“Aslanlarımız düşmanın peşini bırakmadı.” Cümlesinde ise aynı kelime mecaz anlamda kullanılmıştır. Çünkü burada aslanın kendisi değil “güç ve yüreklilik” bakımından aslana benzetilen askerlerimiz anlatılmak istenmiştir.

ÖRNEK: Aşağıdaki koyu yazılmış kelimeler mecaz anlamlı kelimelerdir.

1. 
   Yazık, bile bile kendini ateşe atıyor.
   
2. 
   Dikkatli olmasını ona kırk kez söyledim.
   
3. 
   Bu işin sonu nereye gider, bilemem.
   
4. 
   Adamın soğuk tavırları hiç hoşuma gitmedi.
   

Bilim sanat ve teknik alanlardaki kavram ya da nesneleri anlatmak için kullanılan kelimelere terim denir. Bunlar, anlamları değişmeyen, kimileri de yasalar ve uluslararası kurallarla belirlenmiş olan kelimelerdir.

Terimler, çoklukla günlük dilin dışında ancak belli bir konuda, sınırlı ve özel anlamda kullanılır.

Sözgelimi; “ekmek, ağaç, masa, elbise” denildiğinde bunları herkes bili, hemen her gün de kullanır. Oysa “hece, çarpan, Türkçe, matematik, elektron, delta” bu sözcükler birer terimdir.

1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde, “göz” kelimesi gerçek anlamda kullanılmıştır?

A) Göz görmeyince gönül katlanır.

B) Önce gazeteleri gözden geçirdi.

C) Bu kedinin gözleri iyi görmüyor.

D) Aferin, işte şimdi gözüme girdin!

A) İmrenme B) Sevinme

C) Övünme D) Üzüntü
3. “Kırılmak” kelimesi, aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecaz anlamda kullanılmıştır?

A) Dünkü fırtınada kimi ağaçlar kırılmış.

B) Bir daha dene, hemen cesaretin kırılmasın.

C) Can ın kaleminin ucu kırıldı.

D) Çatıdan düşen işçinin kaburga kemikleri kırılmış.
4. “Tatlı” kelimesi, hangi cümlede gerçek anlamıyla kullanılmıştır?

A) Tatlı sözlerle çocuğu sevindirdi.

B) Sağlıklı, sevimli, tatlı bir çocuktu.

C) Sabahleyin, tatlı uykusundan uyandı.

D) Hiç böyle tatlı elma yememiştim.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mecazlı bir anlatım yoktur?

A) Bademlerin çiçek açması baharın geldiğini gösterir.

B) Benimle yarışmaya kalkışmak yürek ister.

C) Çocuğun mutluluğu gözlerinden okunuyor.

D) Sevincinden ağzı kulaklarına varıyor.
6. “Doğu Anadolu da kış ağır geçer”cümlesinin anlamına uygun seçenek hangisidir?

A) Kış uzun sürer. B) Kar yavaş yavaş kalkar.

C) Kışlar şiddetli geçer. C) Çok fazla kar yağar.
7. Aşağıdakilerden hangisi terimdir?

A) Tepesi atmak B) Akıllı C) Taş çıkartmak D) Göktaşı

A) Piyes B) Öğretmen C) Üçgen D) Mercek

A) Bugün, otobüse güç yetişebildim.

B) Ondaki güç, takdir edilmeğe değer.

C) Yeni çevreme alışmak, hayli güç oldu.