Təhsil ocaqlarında, xəstəxanalarda və sosial sahənin digər ictimai müəssisələrində vətəndaşların qida normaları
Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 1994-cü il 9 mart tarixli, 103 saylı qərarı ilə təsdiq edilib. Qərara ən son edilən 22 fevral 2008-ci il tarixli 50 nömrəli dəyişiklik də qeyd olunub
1 nömrəli əlavə
Bütün tip internat məktəblərində olan yetim uşaqlar və valideyn himayəsindən məhrum olmuş uşaqlar üçün qida normaları (1 uşağa gün ərzində qramla)
Ərzaq məhsulları (brutto, q)
|
7-17 yaşlı uşaqlar üçün
|
Buğda çörəyi I növ
|
225
|
Buğda çörəyi II növ
|
100
|
Buğda unu I növ
|
39
|
Kartof unu
|
1
|
Yarmalar, makaron məmulatları, paxlalar
|
80
|
Kartof
|
370
|
Müxtəlif tərəvəzlər
|
470
|
Təzə meyvələr
|
300
|
Meyvə və tərəvəz şirələri
|
200
|
Qurudulmuş meyvələr
|
10
|
Qənnadı məmulatları
|
25
|
Şəkər
|
65
|
Kərə yağı
|
35
|
Bitki yağı
|
18
|
Yumurta (ədəd)
|
1
|
Süd, kefir, qatıq
|
500
|
Kəsmik
|
70
|
Ət, quş əti
|
130
|
Balıq
|
50
|
Xama
|
20
|
Pendir
|
25
|
Çay
|
2
|
Dənəvər qəhvə,qəhvə içkisi
|
4
|
Kakao
|
2
|
Duz
|
9
|
Maya
|
2
|
Ədviyyat
|
2
|
2 nömrəli əlavə
Uşaq bağçalarında, uşaq evlərində və məktəbəqədər uşaq sanatoriyalarında uşaqlar üçün qida normaları (1 uşağa sutka ərzində qramla)
Ərzaq məhsulları
(brutto, q)
|
Uşaqlar üçün yaşlar üzrə
|
4-6 yaş
|
müəssisələrdə qalma müddəti (saatla)
|
10 12 24
|
1
|
2
|
3
|
4
|
Buğda çörəyi I növ
|
87
|
87
|
120
|
Buğda çörəyi II növ
|
33
|
33
|
50
|
Buğda unu I növ
|
23
|
23
|
29
|
Kartof unu
|
1
|
1
|
1
|
Yarmalar, makaron məmulatları, paxlalar
|
37
|
37
|
55
|
Kartof
|
155
|
155
|
180
|
Müxtəlif tərəvəzlər
|
200-240
|
200-240
|
250-300*
|
Təzə meyvələr
|
80-100
|
200-250
|
200-250*
|
Meyvə və tərəvəz şirələri
|
80
|
200
|
200*
|
Qurudulmuş meyvələr
|
3-5
|
5-7
|
5-7*
|
Qənnadı məmulatları (peçenye və s.)
|
10
|
10
|
10
|
Şəkər
|
55
|
55
|
55
|
Kərə yağı
|
22-26
|
23-28
|
25-30*
|
Bitki yağı
|
9
|
9
|
12
|
Yumurta (ədəd)
|
0,5
|
0,5
|
0,5
|
Süd, kefir, qatıq
|
462
|
462
|
550
|
Kəsmik
|
48
|
60
|
60
|
Ət, quş əti
|
85-100
|
85-100
|
85-100*
|
Balıq
|
32-41
|
32-41
|
35-45*
|
Xama
|
8
|
10
|
15
|
Pendir
|
20
|
20
|
20
|
Çay
|
1
|
1
|
1
|
Dənəvər qəhvə, qəhvə içkisi
|
2
|
2
|
2
|
Duz
|
4
|
6
|
6
|
Maya
|
2
|
2
|
2
|
*Yalnız uşaq evləri və məktəbəqədər uşaq sanatoriyaları üçün nəzərdə tutulmuş məhsulların miqdarı.
3 nömrəli əlavə
Körpələr evində, bağça-körpələr evində və uşaq evlərində uşaqlar üçün qida normaları (1 uşağa sutka ərzində qramla)
Ərzaq məhsulları
(brutto, q)
|
Uşaqlar üçün yaşlar üzrə
|
1 yaşadək 1-1,5 yaş 1,6-3 yaş
|
müəssisələrdə qalma müddəti (saatla)
|
9-10,5
|
12-24
|
9-10,5
|
12-24
|
9-10,5
|
2-24
|
Buğda çörəyi I növ
|
9
|
10
|
55
|
60
|
82
|
90
|
Buğda çörəyi II növ
|
-
|
-
|
17
|
20
|
25
|
30
|
Buğda unu I növ
|
9
|
9
|
19
|
19
|
24
|
24
|
Kartof unu
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
Yarmalar, makaronməmulatları,
paxlalar
|
14
|
20
|
20
|
30
|
30
|
45
|
Kartof
|
70
|
90
|
92
|
115
|
108
|
135
|
Müxtəlif tərəvəzlər
|
110-120
|
120-130*
|
126-144
|
140-160*
|
171-198
|
190-220*
|
Təzə meyvələr
|
70
|
100
|
69-104
|
100-150*
|
104-138
|
150-200*
|
Meyvə və tərəvəz şirələri
|
10
|
100*
|
69
|
100*
|
104
|
150*
|
Qurudulmuş meyvələr
|
-
|
-
|
3
|
3-5*
|
3-5
|
3-5*
|
Qənnadı məmulatları(peçenye
və s.)
|
3
|
5
|
3
|
5
|
4
|
7
|
Şəkər
|
14
|
20
|
25
|
35
|
35
|
50
|
Kərə yağı
|
4-6
|
6-8*
|
11-14
|
15-20*
|
14-18
|
20-25*
|
Bitki yağı
|
5
|
6
|
5
|
6
|
8
|
9
|
Yumurta (ədəd)
|
0,25
|
0,5
|
0,25
|
0,5
|
0,25
|
0,5
|
Süd, kefir, qatıq, süd
qarışıqları**
|
660
|
800
|
581
|
700
|
498
|
600
|
Kəsmik
|
24
|
30
|
32
|
40
|
40
|
50
|
Ət, quş əti
|
42
|
60
|
39-46
|
55-65*
|
49-56
|
70-80*
|
Balıq
|
-
|
-
|
12-20
|
15-25*
|
20-28
|
25-35*
|
Xama
|
-
|
-
|
5
|
5
|
10
|
10
|
Pendir
|
-
|
-
|
5
|
5
|
10
|
10
|
Çay
|
0,5
|
0,5
|
0,5
|
0,5
|
1
|
1
|
Dənəvər qəhvə, qəhvə içkisi
|
-
|
-
|
1
|
1
|
2
|
2
|
Duz
|
1
|
1
|
2
|
2
|
4
|
4
|
Meyvə
|
-
|
-
|
1
|
1
|
1
|
1
|
*- yalnız uşaq evləri üçün nəzərdə tutulmuş məhsulların miqdarı;
**- bir yaşadək uşaqlar üçün
4 nömrəli əlavə
Azərbaycan Respublikası Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyinin qocalar və əlillər evlərində, həmçinin ağıldankəm uşaqlar üçün internat evlərində vətəndaşların qida normaları (bir adama gün ərzində qramla)*
Ərzaq məhsulları (brutto, q)
|
Müharibə və əmək veteranları pansionatı
|
Ümumi tipli əlillər evləri (böyüklər)**
|
Psixonevroloji internatlar (böyüklər)
|
Ağıldankəm uşaqlar üçün internat evləri
|
|
4-7 yaş
|
8-18 yaş
|
|
Buğda çörəyi I növ
|
350
|
250
|
300
|
150
|
200
|
|
Buğda çörəyi II növ
|
200
|
250
|
450
|
150
|
200
|
|
Buğda unu
|
15
|
18
|
15
|
40
|
40
|
|
Kartof unu
|
—
|
—
|
—
|
5
|
5
|
|
Yarmalar, makaron məmulatları, paxlalar
|
80
|
85
|
70
|
55
|
80
|
|
Kartof
|
350
|
400
|
350
|
200
|
370
|
|
Tərəvəz
|
500
|
550
|
500
|
400
|
450
|
|
Təzə meyvələr
|
250
|
300
|
300
|
250
|
300
|
|
Şirələr
|
100
|
100
|
100
|
200
|
200
|
|
Qurudulmuş meyvələr
|
5
|
7
|
10
|
7
|
10
|
|
Şəkər
|
55
|
60
|
50
|
55
|
65
|
|
Qənnadı məmulatı (peçenye və sair)
|
—
|
—
|
—
|
10
|
25
|
|
Ət, quş əti
|
85
|
120
|
100
|
100
|
130
|
|
Balıq
|
80
|
50
|
50
|
50
|
60
|
|
Süd
|
200
|
200
|
200
|
350
|
300
|
|
Kefir, qatıq
|
150
|
200
|
200
|
200
|
200
|
|
Kəsmik
|
30
|
50
|
90
|
60
|
70
|
|
Pendir
|
10
|
20
|
—
|
20
|
20
|
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
|
Xama
|
12
|
15
|
15
|
15
|
20
|
|
Kərə yağı
|
30
|
40
|
35
|
30
|
35
|
|
Marqarin
|
20
|
20
|
—
|
—
|
—
|
|
Bitki yağı
|
20
|
20
|
30
|
15
|
20
|
|
Yumurta (ədəd)
|
0,5
|
1
|
1
|
1
|
1
|
|
Tomat püresi və pastası
|
2
|
2
|
2
|
1
|
1
|
|
Çay
|
1
|
2
|
2
|
1
|
2
|
|
Qəhvə
|
1
|
2
|
—
|
2
|
4
|
|
Kakao
|
2
|
3
|
3
|
—
|
2
|
|
Duz
|
6
|
10
|
8
|
6
|
9
|
|
Ədviyyat
|
3
|
3
|
3
|
1
|
2
|
|
Maya
|
1
|
1
|
1
|
2
|
2
|
|
|
|
|
|
|
|
|
*4 №-li əlavələrə qeyd: Rasiondakı heyvan mənşəli qida məhsulunun birini digəri ilə qismən əvəz etməyə yol verilir. Bu zaman nəzərə almaq lazımdır ki, 100 qram brutto və ya 70 qram netto ət (II dərəcəli mal və ya qoyun əti) dəyərliliyinə görə, 125 qram yarımyağlı və ya 115 qram yağsız kəsmiyə (zülad tərkibindən asılı olaraq), 160 qram yumurtaya (4 ədəd), 150 qram brutto və ya 120 qram netto balığa (treska, xek), 760 ml südə bərabərdir. Heyvan mənşəli qida məhsulunu bitki mənşəli qida məhsulu ilə, meyvə və tərəvəzi isə dənli bitkilərlə əvəz etmək olmaz. Bə`zi tərəvəzlərin çatışmaması və ya olmaması zamanı digərləri ilə əvəz edilməlidir. Eyni ilə yarmalar və un bir-birini əvəz edə bilər. Həm də nəzərə almaq lazımdır ki, qarabaşaq (qreçka) və vələmir yarmalarının dəyərliliyi daha yuxarıdır.
** Gündə bir polivitamin həbi verilməsi nəzərdə tutulub
Gənc əlillərin, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların əmək və istirahət evinə, əlillərin, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqların bərpa mərkəzinə, müalicə pansionatına, protez ortopedik bərpa mərkəzinə də şamil edilir.
5 nömrəli əlavə
Müalicə-profilaktika müəssisələrində bir xəstə üçün orta sutkalıq ərzaq normaları
Ərzağın adı
|
Ərzaqların qramla miqdarı
|
Xəstəxananın ümumi şöbələri üçün
|
Onkoloji xəstəxana və şöbələr üçün
|
Nevroloji şöbələr üçün
|
Qastroente-
roloji şöbələr üçün
|
Endokrinoloji şöbələr üçün
|
Hematoloji şöbələrüçün
|
Çovdar çörəyi
|
150
|
150
|
150
|
100
|
200
|
150
|
Doğranmışculalsız buğda
çörəyi
|
200
|
200
|
200
|
250
|
150
|
200
|
Buğda unu
|
15
|
15
|
5
|
10
|
15
|
15
|
Kartof kraxmalı
|
5
|
5
|
10
|
10
|
-
|
5
|
Makaronməmulatı
|
20
|
20
|
20
|
30
|
-
|
20
|
Ümumi yarma:
|
80
|
80
|
80
|
80
|
70
|
80
|
o cümlədən:
|
|
|
|
|
|
|
buğda
|
15
|
15
|
20
|
15
|
30
|
15
|
herkules, vələmir
|
15
|
20
|
20
|
15
|
20
|
15
|
manna
|
15
|
15
|
10
|
20
|
5
|
20
|
buğda
|
5
|
5
|
5
|
5
|
-
|
5
|
perlova
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
5
|
poltavabuğdasındanqarğıdalı
|
3
|
-
|
-
|
5
|
-
|
-
|
saqo
|
2
|
-
|
10
|
-
|
-
|
-
|
kartof
|
400
|
400
|
400
|
300
|
250
|
400
|
Tərəvəz-cəmi*:
|
400
|
400
|
600
|
515
|
790
|
40
|
o cümlədən:
|
|
|
|
|
|
|
çuğundur
|
55
|
65
|
100
|
115
|
70
|
55
|
təzə kələm, duzlukələm
|
200
|
100
|
200
|
200
|
350
|
200
|
baş soğan
|
20
|
20
|
20
|
15
|
30
|
20
|
göy soğan
|
15
|
20
|
15
|
15
|
10
|
15
|
cəfəri, şüyüd
|
15
|
15
|
15
|
15
|
15
|
15
|
kök
|
60
|
160
|
230
|
135
|
240
|
60
|
duzlu xiyar,pomidor
|
10
|
-
|
-
|
-
|
50
|
10
|
göykonservləşdirilmişnoxud
|
25
|
25
|
20
|
20
|
25
|
25
|
təzə meyvələr
|
100
|
120
|
200
|
150
|
150
|
200
|
qurudulmuşmeyvələr
|
30
|
30
|
30
|
10
|
40
|
30
|
meyvə, tərəvəzşirələri
|
100
|
100
|
100
|
100
|
-
|
100
|
II kateq. mal əti
|
125
|
125
|
75
|
150
|
125
|
125
|
Quş
|
25
|
25
|
25
|
25
|
25
|
25
|
Kolbasa, sosiska
|
10
|
12
|
-
|
-
|
20
|
-
|
Balıq, balıqməmulatları
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
100
|
Kəsmik
|
70
|
90
|
100
|
100
|
150
|
100
|
Pendir
|
15
|
15
|
-
|
15
|
20
|
25
|
Yumurta (ədəd)
|
1
|
1
|
1
|
1,75
|
1
|
1
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
Qatıq
|
100
|
200
|
200
|
100
|
200
|
200
|
Süd
|
300
|
200
|
200
|
300
|
300
|
200
|
Kərə yağı və ərinmiş yağ
|
40
|
40
|
60
|
40
|
30
|
40
|
Bitki yağı
|
20
|
20
|
40
|
30
|
30
|
30
|
Qaymaq
|
20
|
20
|
40
|
30
|
30
|
30
|
Qənd, mürəbbə, peçenye, şirniyyat məmulatları
|
60
|
60
|
60
|
60
|
15
|
60
|
Çay
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
Qəhvə, kakao
|
1
|
-
|
1
|
-
|
1
|
1
|
Jelatin
|
0,5
|
0,5
|
-
|
0,5
|
0,5
|
0,5
|
Mayalar
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
Duz
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
6
|
Tomat püresi və pastası
|
3
|
3
|
5
|
-
|
5
|
-
|
İtburnu
|
20
|
20
|
6
|
20
|
20
|
20
|
* Yay tərəvəzi: pomidor, xiyar, boranı, turp, gül-kələm, şirin bibər, badımcan və s. bütün qış ərzində istifadə edilir.
QEYD: Gün ərzində məsləhət görülən ərzaq növləri pəhriz tərtib etməyin əsasını təşkil edir və buna əsasən ticarət təşkilatlarına sifariş verilir.
Müalicə-profilaktika müəssisəsinin mətbəxində olan ərzaqların müxtəlifliyindən asılı olaraq bir ərzağı başqası ilə əvəz etmək olar.
Ərzağın gün ərzində orta hesabla miqdarı pəhriz terapiyasının (müalicəsinin) düzgün keçirilməsinin əsası kimi götürülə bilməz. Çünki müxtəlif xəstəliklərə görə müxtəlif cür pəhriz ərzağı olmalı, özü də həmin pəhriz ərzağı hər mövsümün özünə uyğun olaraq (qış, yaz, yay, payız) tərtib edilməlidir.
Çörəyin miqdarı əsasən onun nə qədər yeyilməsinə uyğun olaraq azaldıla və ərzaqla əvəz oluna bilər.
Bəzi pəhriz ərzağının qiyməti vəsait verilən tibbi müəssisə tərəfindən artırıla və ya azaldıla bilər.
Ərzağın dəyəri Azərbaycan Respublikası Ticarət Nazirliyi və «Azərittifaq» tərəfindən qapalı təşkilatlar üçün müəyyən edilmiş qaydada ödənilir.
Doğum evləri (şöbələri) və uşaq xəstəxanalarında (şöbələrində) hər bir nəfərə düşən qida normaları (6 nömrəli əlavə)
Ərzağın adı
|
Ərzağın qramla miqdarı
|
Doğum evlərində (şöbələrində)
|
Uşaq xəstəxanalarında (şöbələrində)
|
Çovdar çörəyi
|
150
|
75
|
Buğda çörəyi
|
200
|
175
|
Buğda unu
|
18
|
35
|
Kartof unu
|
5
|
8
|
Yarma və makaron məmulatları
|
100
|
85
|
Kartof
|
300
|
350
|
Göyərti-tərəvəz
|
500
|
400
|
Təzə-meyvə
|
15
|
150
|
Quru meyvə
|
20
|
20
|
Şəkər, şirniyyat
|
100
|
80
|
Qəhvə
|
2
|
3
|
Çay
|
0,3
|
0,2
|
Ət-quş
|
200
|
150
|
Balıq
|
100
|
75
|
Süd
|
400
|
450
|
Kəsmik
|
60
|
50
|
Xama
|
25
|
25
|
Heyvan mənşəli yağ
|
60
|
55
|
Bitki yağı
|
6
|
10
|
Yumurta (ədəd)
|
1
|
1
|
Duz (ədviyyat)
|
10
|
10
|
|